Scotty'ye, Windows 95'in geli■mi■ multimedia ÷zelliklerinin, yeni ileti■im ve a≡ olanaklar²n²n, 32 bit uygulamalar² τal²■t²rma, yaz²c² τ²k²■² alma, dosya kopyalama gibi alanlardaki ⁿstⁿn performans²n²n, hepsinden ÷nemlisi yeni GUI'sinin (Graphical User Interface - Grafik Kullan²c² Arabirimi) kullan²c²lar² oldukτa etkiledi≡ini s÷yledik. Scotty, "Ku■kusuz bu zaman dilimi iτin yaz²l²m dⁿnyas²n²n ÷nemli bir ad²m². Bir de ■u kurulum problemleri olmasayd²" diye cevaplad² bizi. Gerτekten de bize gelen ■ikayetlerin τo≡u kurulum problemleri ⁿzerinde yo≡unla■²yordu. ╟ⁿnkⁿ kurulum s²ras²nda τ²kan uyumsuzluklar Windows 95'in genel performans²n² etkiledi≡i gibi baz² durumlarda hiτ yⁿklenmemesine de neden oluyor. Oysa bu problemleri hiτ ya■amadan Windows 95'in keyfini τ²kartmak da mⁿmkⁿn. Windows 95 kurarken kar■²la■abilece≡iniz sorunlar donan²m veya yaz²l²m uyumsuzluklar²ndan kaynaklan²yor olabilir. At²lgan ekibine ÷nce donan²m uyumsuzluklar²ndan s÷z ettik.
Nas²l Bir Bilgisayar?
Mr. Spock, fuar² gezerken baz² standlarda bilgisayarlar²n "Windows 95 uyumlu" tan²t²m² ile sat²ld²≡²n² g÷rmⁿ■. "Windows 95, 386DX i■lemcili bir bilgisayarda bile τal²■m²yor muydu?" diye sordu. Ona Windows 95'in "gerτek anlamda" τal²■t²r²labilmesi iτin en az 486DX i■lemcili ve 8 veya 12 MB bellekli bir sistem gerekti≡ini s÷yledik. Mant²kl² bulmasa bile kabullenmi■ g÷zⁿktⁿ. Ne bilsin elin Vulcanl²s² minimum sistem konfigⁿrasyonu ile ÷nerilen konfigⁿrasyon aras²nda da≡lar kadar fark oldu≡unu! Ona, bunun ÷tesinde, τe■itli donan²m ayg²tlar²n²n da Windows 95 uyumlu olmas² gerekti≡ini aτ²klad²≡²m²zda kafas² iyice kar²■t². Durumu ona ■÷yle ÷zetledik:
Windows 95 Tak-╟al²■t²r (PnP) ÷zelli≡i sayesinde pek τok ayg²t² - en az²ndan bu ayg²tlarda hangi yongalar²n kullan²ld²≡²n² - tan²yabiliyor. Ancak bu ayg²tlar iτin Windows 95'in sundu≡u sⁿrⁿcⁿler her zaman en iyi sⁿrⁿcⁿler olmayabilir. ╓rne≡in baz² ekran kartlar²nda Windows 95 ile gelen sⁿrⁿcⁿlerin de≡il, kart²n kendi sⁿrⁿcⁿlerinin kullan²lmas² ÷neriliyor. Bu durumda, bilgisayar²n²zdaki ekran kart², ses kart², CD-ROM gibi ayg²tlar²n kendi Windows 95 sⁿrⁿcⁿlerinin olmas² ÷nem kazan²yor.
Yeni donan²m ayg²tlar²n²n τo≡u Windows 95 sⁿrⁿcⁿlerine sahipken, nispeten eski olanlar iτin uygun sⁿrⁿcⁿler τ²kart²lmam²■ olabilir, veya bunlar² bulmakta gⁿτlⁿk τekebilirsiniz. ▌■te bu "Windows 95 uyumlu" bilgisayarlar en az²ndan donan²m uyumlulu≡u vaat ederler. Ancak "Windows 95 ÷ncesi" bir bilgisayara sahipseniz bile, i■lemci, bellek ve sabit disk kapasitesi gereken kriterleri sa≡l²yorsa pek fazla uyumsuzlukla kar■²la■madan kolayca Windows 95'e geτmeniz mⁿmkⁿn. Bugⁿne kadar bize gelen donan²m uyumsuzlu≡u problemlerinin τo≡u ekran kart²ndan kaynaklan²yordu. ╓rne≡in baz² Cirrus Logic modellerini kullanan okurlar²m²z aτt²klar² pencerelerin izinin ekran ⁿzerinde kald²≡²ndan ■ikayetτiydi. Bu gibi problemler iτin ÷nerilebilecek tek τ÷zⁿm ekran kart²n²n yeni Windows 95 sⁿrⁿcⁿlerinin bulunmas² veya ekran kart²n²n tⁿmⁿyle de≡i■tirilmesi.
Biz bunlar² aτ²klarken Scotty araya girdi ve uzay kapsⁿlⁿnde buldu≡umuz bilgisayarlar²n uyumsuz olup olmad²≡²n² ÷≡renmek istedi. Getirdikleri makinelere bir g÷z att²≡²m²zda uyumsuzluk τ²karabilecek bir ayg²tlar²n²n olmad²≡²n² g÷rdⁿk ve ya■ad²klar² sorunlar²n bilgisayara daha ÷nce yⁿklenmi■ yaz²l²mlardan kaynaklanm²■ olabilece≡ini s÷yledik.
Windows 95'i Nas²l Kurmal²?
Windows 95'e geτmek isteyenlerin bⁿyⁿk τo≡unlu≡unun yⁿkseltme sⁿrⁿmⁿnⁿ ald²klar², ve Scotty gibi Windows 95'i Windows 3.1 ⁿzerine kurduklar² veya kurmay² planlad²klar² bir gerτek. Oysa Windows 95'in en sorunsuz kurulaca≡² bilgisayar, yeni formatlanm²■ ve temiz bir sabit diske sahip bilgisayard²r. Bunun nedeni τok basit: Windows 3.1'den kaynaklanan baz² problemler Windows 95'e yans²yabilir. ╓rne≡in kulland²≡²n²z Windows 3.1 s²k s²k hata mesaj² verip kilitleniyorsa, dⁿzgⁿn τal²■m²yorsa baz² problemlerin oldu≡unu dⁿ■ⁿnebilirsiniz. baz² dosyalar zaman iτinde τe■itli nedenlerle bozulmu■ olabilir. ╓zellikle kopya yaz²l²m kullananlar²n bu gibi durumlarla s²k kar■²la■t²≡²n² biliyoruz. Windows 3.1 ⁿzerine yⁿkledi≡iniz baz² uyumsuz programlar² silseniz bile geride kalan DLL dosyalar² veya win.ini ve system.ini dosyalar²na ekledikleri sat²rlar hala orada olabilir. Bu gibi "kal²nt²lar" Windows 3.1 ⁿzerine kurdu≡unuz Windows 95.'i de etkileyecektir.
Windows 95'i kurmadan ÷nce, DOS alt²nda yⁿkledi≡iniz baz² TSR (belle≡e yerle■en) programlar², ÷rne≡in virⁿs korumalar²n² mutlaka kald²rman²z ÷neriliyor. Bu gibi programlar da Windows 95'in kurulumunu kesintiye u≡rat²yor. Ayr²ca bilgisayar²n²zda virⁿs varsa bⁿyⁿk bir tehlike s÷z konusu; τⁿnkⁿ Windows 95'i disketten yⁿklⁿyorsan²z, isminizi ve Kur program²n²n parolas²n² girmek iτin ister istemez 2. disketin yazma korumas²n² kapatmak zorunda kal²yorsunuz ve virⁿs Windows 95'in bu 2. disketini bozuyor.
Sonuτ olarak Windows 95'i temiz bir sisteme kurmak en garantili τ÷zⁿm. ╓nce bilgisayar²n²zda virⁿs bulunmad²≡²ndan emin olun, sonra ÷nemli belgelerinizin yedeklerini al²n. Sabit diskinizi formatlay²n, DOS'u kurun ve Windows 95'i CD-ROM'dan kuracaksan²z CD-ROM sⁿrⁿcⁿnⁿzⁿ de kendi disketlerinden sisteme tan²t²n. Bellek y÷netici programlar da baz² sorunlara yol aτabilece≡i iτin bunlara hiτ girmeyin. Son olarak Windows 3.1'i ve ⁿzerine Windows 95'i yⁿkleyin. Tabii Windows 3.1'inizin ve Windows alt²nda τal²■an programlar²n²z²n kopya olmad²≡²n²; disketlerinin de elinizin alt²nda bulundu≡unu varsay²yoruz.
Windows 3.1'i tekrar kurmak τo≡u kullan²c²ya s²k²c² gelecektir. E≡er Windows 3.1'i bir daha kullanmay² dⁿ■ⁿnmⁿyorsan²z ve tamamen Windows 95'e geτmeye kararl²ysan²z, bunun bir kestirme yolu var: Sabit diskiniz formatlay²p (veya temizleyip) DOS'u yⁿkledikten sonra do≡rudan Windows 95 Kur program²n² τal²■t²r²n. Kurulum i■leminin ba■lar²nda sizden Windows 3.1'in 1. disketi istenecektir. Bu disketi tak²p Windows 95 kur program²na disketi a: (veya b:) sⁿrⁿcⁿsⁿne yerle■tirdi≡inizi s÷yleyin. Bunun iτin sadece Locate (Yerini Bul) dⁿ≡mesine t²klay²p a: (veya b:) sⁿrⁿcⁿsⁿnⁿ seτmeniz yeterli. Daha sonra kurulum i■lemi tekrar Windows 95 disketlerinden veya CD-ROM'undan devam edecektir.
Windows 3.1'in ve di≡er Windows programlar²n²n problemsiz τal²■t²≡²ndan eminseniz, elbette zamandan kazanmak iτin Windows 95'i do≡rudan Windows 3.1 ⁿzerine yⁿkleyebilirsiniz. Windows 3.1 kurulu bilgisayarlar² dual-boot olarak τal²■t²rmak gibi bir seτene≡iniz var. Windows 95 kurulurken gerekli dual-boot i■lemlerini gerτekle■tirerek hem Windows 3.1'i hem Windows 95'i ayn² bilgisayarda kullanabilirsiniz. (Bu i■lemin en gⁿvenilir y÷ntemini Kas²m 95 say²m²zda aτ²klam²■t²k.) Ancak Windows 95 kurulu bir bilgisayar ⁿzerine Windows 3.1 yⁿkleyemezsiniz. Bu arada, pek τok kullan²c² Windows 95'e geτtiklerinde eski 16 bitlik Windows 3.1 programlar²na ne olaca≡²n² soruyor. 32 bitlik programlara k²yasla daha yava■ τal²■salar da bunlar²n τo≡u Windows 95 alt²nda sorun τ²karm²yor. Sorun τ²karan programlar²n baz²lar²n² alt etmek iτin de kⁿτⁿk "numaralar" var; ilerideki sayfalarda bu i■in pⁿf noktas²n² aτ²kl²yoruz.
SU Kesintileri
Kurulum problemlerinin tamam² Windows 95'i bloke eden yaz²l²m veya donan²m uyumsuzluklar²ndan kaynaklan²r. Bu gibi uyumsuzluklar varsa Kurulum program² bir SU hata mesaj² vererek devreden τ²kabilir. SU, ▌ngilizce'de "Set-Up" (Kur) s÷zcⁿ≡ⁿnⁿn k²saltmas²d²r ve yan²nda hatan²n tⁿrⁿnⁿ g÷steren d÷rt basamakl² bir say² yer al²r. "Kurulumda S²k Rastlanan Hata Mesajlar²" ba■l²kl² kutuda s²k kar■²la■²lan hatalar²n nedenlerini ve τ÷zⁿmlerini bulacaks²n²z.
Baz² donan²m uyumsuzluklar²nda SU mesaj² size bilgisayar²n²z² kapat²p aτman²z², Windows 95'i tekrar yⁿklemenizi ve "Gⁿvenli Kurtarma" (Safe Recovery) seτene≡ini i■aretlemenizi s÷yler. Bu yol izlendi≡inde problem genelde ortadan kalkm²■ gibi g÷rⁿnⁿr, ancak kurulum sonras²nda donan²m ayg²tlar²n²z² kontrol etmekte fayda var. ╓rne≡in 16.7 milyon renk ÷zelli≡ine sahip ekran kart²n²z²n Windows 95'de maksimum 256 renk g÷sterdi≡ine tan²k olabilirsiniz. Bu gibi bir durumla kar■²la■²rsan²z, masaⁿstⁿne sa≡ tu■la t²klay²p ╓zellikler (Properties) komutunu τal²■t²r²n. Ayarlar b÷lmesine girip ekran kart²n²z²n marka ve modelinin tutup tutmad²≡²na bak²n. Tutmuyorsa "De≡i■tir" b÷lⁿmⁿne girerek ekran kart²n²z²n Windows 95'in listesinde olup olmad²≡²na bak²n. Yoksa ekran kart²n²z²n Windows 95 sⁿrⁿcⁿlerini bulman²z veya eski sⁿrⁿcⁿleri ile idare etmeniz gerekecek.
Di≡er donan²m ayg²tlar²n²n do≡ru τal²■²p τal²■mad²≡²n² g÷rmek iτinse, Denetim Masas² (Control Panel) klas÷rⁿnden Sistem'e (System) τift t²klay²n. Ayg²t Y÷neticisi (Device Manager) b÷lⁿmⁿne girin. Do≡ru τal²■mayan ayg²tlar²n yan²nda sar² bir ⁿnlem veya k²rm²z² τarp² i■areti g÷receksiniz. Bu hata i■aretleri Windows 95'in uygun sⁿrⁿcⁿyⁿ bulamamas² veya o ayg²t²n Windows 95 sⁿrⁿcⁿsⁿ yerine eski DOS sⁿrⁿcⁿlerini kullanmaya devam etmesi gibi nedenlere dayan²yor olabilir. ╓rne≡in sabit diskinizin h²z² QuickIDE gibi bir programla artt²r²l²yorsa, program Windows 95 ile uyumlu de≡ilse ve bu program²n autoexec.bat ve config.sys dosyalar²na ekledi≡i sat²rlar² silmemi■seniz yine benzer sorunlar τ²kabilir. ╟÷zⁿmⁿ ise uygun sⁿrⁿcⁿleri bulmaktan veya bu gibi yard²mc² programlar² yⁿklememekten geτiyor. Bir ayg²t²n Windows 95 sⁿrⁿcⁿsⁿ yoksa bile ⁿretici firma zamanla τ²karabilir.
Performans Dⁿ■ⁿren Uyumsuzluklar
Baz² sⁿrⁿcⁿ uyumsuzluklar²nda, ayg²t Windows 95'de τal²■maya devam eder, ancak performans² bⁿyⁿk ÷lτⁿde dⁿ■er. B÷yle bir uyumsuzlu≡un olup olmad²≡²n² g÷rmek iτin yine Sistem'e τift t²klay²n ve ba■ar²m (Performance) b÷lmesine bak²n. "Donan²m²n²z en iyi ba■ar²m iτin yap²land²" yaz²yorsa hiτbir sorun yoktur. "Sⁿrⁿcⁿ X, MS-DOS uyumluluk modunu kullan²yor" yaz²yorsa bilgisayar²n²z olmas² gerekenden dⁿ■ⁿk performansta τal²■²yor olabilir. ╓rne≡in Windows 95, Scotty'nin getirdi≡i bilgisayarlardan birinde QuickIDE program²n² tan²may²nca Windows 95'in performans² dⁿ■mⁿ■. Biz de Win95'i QuickIDE program² olmadan yⁿkledik; Windows 95 sabit diski en uygun ko■ullara g÷re biτimlendirdi ve sorun kalmad². Bu gibi durumlar² dⁿzeltmek iτin Ayg²t Y÷neticisi b÷lmesinden sorunlu (yan²nda ⁿnlem veya τarp² i■areti olan) ayg²t² seτin ve Kald²r dⁿ≡mesine basarak ayg²t²n sⁿrⁿcⁿsⁿnⁿ iptal edin. Daha sonra Denetim Masas²'ndan "Yeni Donan²m Ekle"yi (Add New Hardware) seτin ve Windows 95'in ayg²t² tespit edip sⁿrⁿcⁿlerini kullanmas²n² sa≡lay²n. Bu program yeni bir ayg²t bulamazsa mutlaka ayg²t²n disket ⁿzerinde gelen Windows 95 sⁿrⁿcⁿlerine ihtiyaτ olacak. Yeni sⁿrⁿcⁿleri bulam²yorsan²z ve eskileri sorun τ²kar²yorsa, Windows 95'i hiτbir sⁿrⁿcⁿ yⁿklenmemi■ temiz bir sabit disk ⁿzerine yⁿklemeyi deneyin. B÷ylece Windows 95 en uygun sⁿrⁿcⁿleri kendisi bulabilir. E≡er bulamazsa, ya ilgili donan²m ayg²t²n² de≡i■tirmeniz, ya ayg²t²n performans²na katlanman²z, ya da ayg²t²n Windows 95 sⁿrⁿcⁿlerinin τ²kmas²n² beklemeniz gerekecek.
Hat²rlatma 1: Windows 95 Kur program² tⁿm donan²m ayg²tlar²n²z² tan²sa bile bⁿyⁿk ihtimalle monit÷rⁿnⁿzⁿ tan²mayacakt²r. Sak²n endi■elenmeyin, τⁿnkⁿ monit÷rⁿnⁿz ancak PnP uyumlu ise Windows 95 marka ve modelini tan²yacakt²r. Oysa piyasadaki 14 ve 15 inτlik monit÷rlerin neredeyse hiτbiri PnP uyumlu de≡ildir.
Hat²rlatma 2: Ayg²t Y÷neticisi b÷lmesinde iki IDE sabit disk denetleyici g÷rⁿnⁿyorsa ve bunlardan birinin ⁿzerinde k²rm²z² τarp² i■areti varsa, yine endi■elenmeye gerek yok. ╟ⁿnkⁿ ana kartlarda oldu≡u gibi baz² ses kartlar²nda da IDE disk denetleyici bulunur. Windows 95 her ikisini de g÷rⁿr, ancak do≡al olarak sadece birini kullan²r.